My Best Doctor
Dr. IskandarFirzada
bin Osman
MD
(USM), MMed (Family Medicine) (USM),
MAFPM
(Mal.), FRACGP (Australia), FAFPM (Mal.),
Fellow
in Adolescent Health (Melbourne)
Family
Medicine Specialist / Primary Care Physician
Date: 17 December 2014
Day: Wednesday
Time: 3.11 pm
Venue: Klinik Kesihatan Jaya Gading, Kuantan
Routine check-up:
Weight: 75 kg (Naik 2 kg dalam masa sebulan!) Uwaaa!!!
Blood pressure: 126/76 (normal)
Pulse rate: 72/min (regular)
Glucose: 9.3 (random)
Mouth: No oral
candidiasis
Temujanji kali ini
turut ditemani Kak Da dan Ummie disertai sepasang sahabat komuniti atas
keperluan masing-masing.
Dr. Iskandar
mengingatkan aku untuk hadir ke klinik bagi membuat ujian CD4/CD8 dan Viral Load (VL), pada hari Isnin 26 Januari 2015. Ujian ini perlu dilakukan setahun sekali
sebagai pemantauan biasa.
Selesai routine check-up, aku meneruskan consultation dengan bertanyakan beberapa
soalan yang diajukan oleh rakan-rakan komuniti.
Soalan 1:
Seorang sahabat
komuniti yang kini menjalani rawatan (kaunseling dan observasi umum) di sebuah
hospital di negeri lain berhasrat mahu berpindah pusat rawatan ke KK Jaya
Gading atas sebab-sebab tertentu. Beliau masih lagi belum dicadangkan memulakan
rawatan HAART.
Jawapan:
Sebelum membuat
keputusan tersebut, patients perlu
mempertimbangkan kemampuan masing-masing untuk memberikan komitmen di tempat
baru seperti mematuhi rawatan dan hadir temujanji .
Kesemua hospital
kerajaan dan klinik kesihatan kerajaan di Malaysia tidak mengenal sempadan atau
borderless. Mana-mana patients boleh mendapatkan rawatan dari
mana-mana hospital atau klinik kesihatan kerajaan yang dikehendakinya.
Apa yang penting
adalah surat rujukan daripada doktor yang merawat di pusat rawatan semasa.
Surat rujukan tersebut perlulah mengandungi kesemua maklumat asas yang
berkaitan.
Soalan 2:
Ritsu (bukan nama
sebenar) adalah salah seorang sahabat komuniti wanita yang telah 13 tahun hidup
sebagai people living with HIV (PLHIV). Suaminya non-PLHIV.
Ritsu pernah 3 – 4
kali hamil dan menggugurkan kesemua kandungannya kerana khuatir bayinya
dijangkiti HIV. Situasi tersebut berlaku akibat naïf kerana kurang maklumat yang tepat tentang HIV dan rawatan.
Beliau turut pernah mengalami pelbagai komplikasi seperti:
·
collapsed selama 45
hari dan koma 7 hari pada tahun 2012 dengan bilangan CD4 hanya 13 dan jutaan viral load, akibat tidak menjalani
rawatan ketika itu
·
pernah menjalani spinal fluid tap atau diambil air tulang belakang
·
mendakwa mengalami lenguh di bahagian
pinggang dan sering lupa selepas menjalani spinal
fluid tap
·
mempunyai 8 – 9 bisul di otak (brain abscess), diberi ubat oleh doktor
sebelum membuat keputusan untuk pembedahan otak, tetapi kesemua bisul sembuh
pada Disember 2012 selepas menjalani CT
scan
·
mengalami tekanan darah tinggi
Ritsu kena telah menjalani rawatan HAART dan sihat. Sangat mahukan zuriat sendiri tetapi
doktor yang merawatnya memberitahu bahawa tekanan darah tinggi yang dialami
olehnya boleh membahayakan bakal bayi yang dikandung. Bayi tersebut juga dikatakan
mungkin akan terencat akal akibat pengambilan air tulang belakang sebelum
ini.
Dengan segala sejarah
yang dinyatakan, adakah Ritsu masih mempunyai peluang untuk melahirkan bayi
yang sihat? Jika tidak, apakah saranan penyelesaiannya?
Jawapan:
Yang penting ialah Ritsu perlu menjalani rawatan dan virus undetected.
Sejarah pengguguran
bayi, spinal fluid tap atau bone marrow biopsy, dan brain abscess (bisul di otak) yang pernah dialami oleh Ritsu tidak mengurangkan
peluangnya untuk melahirkan bayi yang sihat dan tidak cacat.
Spinal fluid tap
A spinal tap is a procedure performed when a doctor or health care
professional needs to evaluate the cerebrospinal fluid (also known as spinal
fluid or CSF). Spinal tap is also referred to as a lumbar puncture, or LP.
Sumber: sini
Bone marrow biopsy
A bone marrow biopsy is a procedure that takes a small sample of the
marrow inside your bones for testing in a laboratory. This test is used to see
if you have an infection, disease, or other problem in your bone marrow. Bone
marrow is the spongy tissue found inside your bones
Sumber: sini
Brain abscess
A brain abscess is a collection of pus, immune cells, and other material
in the brain, usually from a bacterial or fungal infection.
Sumber: sini
CT scan
A computed tomography (CT) scan is an imaging method that uses x-rays to
create pictures of cross-sections of the body.
Sumber: sini
Walau bagaimanapun,
tekanan darah tinggi yang dialami oleh Ritsu memang merupakan salah satu sebab beliau tidak digalakkan hamil dan berisiko terdedah kepada pelbagai kemungkinan. Contohnya, Ritsu boleh
mengalami sawan sekiranya terus hamil jika tekanan darah tinggi tidak dikawal dengan baik.
Penyelesaiannya, Ritsu
dinasihatkan pergi ke mana-mana hospital atau klinik kesihatan kerajaan dan
memohon untuk menyertai pre-pregnancy
care plan (rancangan penjagaan pra-kehamilan).
Jika di hospital, plan ini dijalankan di pre-pregnancy care clinic (klinik
penjagaan pra-kehamilan) oleh doktor pakar obstetrics
and gynaecology (O&G) atau sakit puan.
Pre-pregnancy care plan ini membolehkan pihak perawat
memantau tahap kesihatan Ritsu untuk hamil dan sepanjang tempoh kehamilan.
Mengapa pre-pregnancy care plan
penting untuk wanita yang mahu hamil?
Sebenarnya pre-pregnancy care plan perlu kepada setiap wanita sama ada statusnya PLHIV atau tidak kerana kadang-kadang terdapat wanita yang sebelum hamil tidak menghidap diabetis tetapi perubahan hormon dan diet menyebabkan kandungan glucose meningkat mendadak.
Atau, wanita
diabetics mumgkin hanya memerlukan metformin untuk mengawal kandungan glucose sebelum hamil tetapi semasa hamil, mereka perlu mengambil suntikan insulin sepanjang tempoh kehamilan
untuk kawalan yang lebih terperinci.
Begitu juga dengan
penghidap tekanan darah tinggi. Semasa hamil, wanita yang mengalami tekanan
darah tinggi ada kemungkinan perlu ditukar jenis ubat untuk mengawal tekanan darah tingginya berbanding ubat yang biasa diambil sebelum kehamilan.
Pihak perawat akan memberikan ubat yang sesuai dalam
tempoh pre-pregnancy care plan tersebut.
Pre-pregnancy care plan turut melibatkan wanita di dalam reproductive age group atau kumpulan
usia boleh hamil (sebelum menopaus). Mereka yang mengalami masalah kesihatan perlu
disahkan sihat sebelum dibenarkan untuk hamil.
Soalan 3:
Shouji (bukan nama
sebenar), salah seorang sahabat komuniti mengalami masalah kekurangan berat
badan. Shouji telah memulakan rawatan HAART
dan berusia awal 30an. Shouji mahu menambahkan berat badan melalui pengambilan
makanan tambahan (supplement) seperti
minyak kelapa dara, habbatus sauda’,
dan protein.
Walau bagaimanapun,
doktor yang merawat Shouji tidak menggalakkannya untuk mengambil high protein supplement kerana ianya
boleh membebankan ginjalnya. Benarkah begitu dan apakah cadangan penyelesaiannya?
Jawapan:
Shouji perlu mengenali kemampuan tubuh sendiri yang sedang menjalani rawatan. Contoh, jika turut menghidap diabertis, perlu kurangkan glucose, jika gout, elakkan makanan yang tinggi kandungan asic uric, jika ada masalah ginjal, kurangkan makanan yang tinggi kandungan protein dan sebagainya.
Sebaik-baiknya, Shouji perlu
mendapatkan nasihat daripada Pegawai
Sains (Pemakanan) di mana-mana hospital atau klinik kesihatan kerajaan.
Pegawai berkenaan
akan mengambil kira pelbagai aspek bagi menentukan kesesuaian makanan yang
perlu diambil oleh Shouji untuk menambahkan berat badan. Antaranya termasuklah pengukuran
berat badan, dan pengiraan BMI serta kandungan lemak dalam badan.
Sebenarnya, PLHIV boleh mengambil apa saja diet termasuk berprotein tinggi. Shouji mungkin tidak digalakkan untuk mengambil high protein disebabkan oleh masalah
ginjal melalui ujian pemantauan darah yang telah dilakukan oleh doktor yang merawat beliau.
Secara asasnya,
Shouji perlu mengamalkan senaman dan makanan yang sesuai untuk menambahkan
berat badan. Ramai yang tidak tahu bahawa senaman turut boleh meningkatkan
berat badan jika diamalkan dengan cara yang betul dan sesuai dengan diet
harian.
Shouji boleh
mendapatkan surat rujukan daripada doktor yang merawatnya untuk berjumpa dengan
Pegawai Sains (Pemakanan).
Soalan 4:
Apa pendapat doktor
tentang isu HIV yang dikatakan semakin lemah yang disiarkan dalam akhbar tersebut?
Jawapan:
Memang ada
kemungkinan, tetapi peluang atau cara untuk dijangkiti dan rawatan masih sama.
Cuma, proses yang menyebabkan AIDS
akan menjadi semakin lambat.
Ciri-ciri AIDS:
·
tanda-tanda dan gejala
·
CD4 kurang daripada 200 atau dikenali sebagai
biochemical AIDS
Contoh:
Diabetes yang tidak
dikawal dikenali juga sebagai AIDS
kerana mereka mudah mendapat jangkitan kuman, sama seperti mereka yang
mengalami AIDS yang disebabkan oleh
HIV.
Mereka yang mengalami
kanser juga mengalami kurang sistem daya pertahanan tubuh, sama seperti mereka
yang mengalami AIDS yang disebabkan
oleh HIV.
Sudden Infant Death Syndrome (SIDS) dan Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) adalah
sama situasinya dengan AIDS bagi individu yang lemah dan lumpuh imuniti tubuh akibat diserang pelbagai virus yang jauh lebih mudah tersebar dan sukar dirawat berbanding HIV.
AIDS bagi PLHIV sekadar istilah biasa untuk merujuk kepada kondusi rawatan yang diperlukan, masih boleh dirawat dan bukan semata-mata bergantung kepada bacaan CD4.
Semua anggota masyarakat perlu mengubah persepsi tentang maksud sebenar AIDS untuk mengelakkan salah faham.
AIDS bagi PLHIV sekadar istilah biasa untuk merujuk kepada kondusi rawatan yang diperlukan, masih boleh dirawat dan bukan semata-mata bergantung kepada bacaan CD4.
Semua anggota masyarakat perlu mengubah persepsi tentang maksud sebenar AIDS untuk mengelakkan salah faham.
Soalan 5:
Ryuzo (bukan nama
sebenar) adalah salah seorang sahabat komuniti yang merupakan seorang PLHIV dan juga houseman (telah mendapat tawaran tetapi masih belum dilantik
sebagai doktor).
Kini Ryuzo diarahkan bercuti oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM). Berkemungkinan
Ryuzo tidak akan dilantik sebagai doktor disebabkan oleh status kesihatannya dan tidak akan diberikan lesen untuk meneruskan perkhidmatan.
Walau bagaimanapun,
Ryuzo telah pun membuat permohonan rayuan kepada pihak KKM.
Tidak adakah cara
untuk Ryuzo diterima sebagai doktor oleh pihak KKM?
Jawapan:
Ryuzo merupakan
seorang temporary doctor atau houseman. Polisi KKM menyatakan bahawa
semua bakal kakitangan perlu menjalani saringan Hepatitis dan HIV sebelum diterima perkhidmatan mereka. Ryuzo pula
telah didapati positif HIV.
Di dalam kaedah
perjawatan, selagi seseorang itu masih belum disahkan lantikannya walaupun
telah ditawarkan tempat untuk berkhidmat, pihak majikan mempunyai hak sama ada
untuk menerima seseorang itu atau tidak di dalam perkhidmatan berkaitan.
Lantikan dan tawaran adalah berbeza.
Situasi sekarang,
graduan dalam bidang perubatan adalah melebihi permintaan. Pihak KKM mempunyai
lebih banyak pilihan berbanding dahulu dan ada kemungkinan graduan baru yang layak sekalipun hanya akan ditawarkan perkhidmatan berasaskan kontrak.
Bagi doktor-doktor
pakar dari luar negara pula, kontrak mereka tidak akan diperbaharui, kecuali yang sedang berkhidmat di Sabah dan Sarawak kerana masih terdapat kekurangan
doktor pakar di sana.
Ryuzo boleh merayu tetapi turut dicadangkan memohon jawatan dalam bidang lain yang sesuai dengan kelayakan.
Soalan 6:
Seorang komuniti
mengambil rawatan HAART dan salah
satu kombinasinya ialah Efavirenz (Stocrin).
Bagi sesetengah individu, Stocrin akan mengakibatkan kesan khayal dan disarankan mengambilnya sebelum tidur pada waktu
malam.
Kekangannya ialah,
komuniti tersebut tidak dapat mengambilnya menjelang waktu tidur normal kerana
beliau hanya mula tidur selepas pukul 7 pagi kerana terlibat dalam bidang
perniagaan (restoran) yang beroperasi sejak lewat petang sehingga awal pagi.
Akibatnya beliau
sering lewat atau abai mematuhi waktu yang betul untuk memakan ubat dan
bertanyakan penyelesaiannya kepadaku. Aku menyarankan supaya beliau
mengambilnya menjelang waktu tidur (lebih kurang pukul 6 pagi) kerana jadual tidur
atau rehatnya tidak sama dengan jadual orang biasa secara tetap. Benarkah
begitu?
Jawapan:
Ya, betul.
Beberapa info penting:
1.
|
Sebelum meneruskan
niat berkahwin dan mendapat zuriat, syarat utama PLHIV ialah mesti mendapatkan rawatan. Dengan rawatan,
terutamanya apabila viral load
undetected, risiko jangkitan kepada pasangan dan zuriat dapat dielakkan.
|
2.
|
Sperma lelaki mampu
bertahan selama 3 hari (72 jam) dalam rahim wanita (uterus). Dalam tempoh 3 hari selepas air mani dipancutkan, tiada
sperma dalam air mani lelaki kerana ianya mengambil masa 3 hari semula
untuk dihasilkan. Telur wanita pula hanya mampu bertahan selama 24 jam
sahaja. Kerana itu, waktu subur isteri dikira setiap 3 hari selepas
kedatangan haid.
|
3.
|
Beguk (Epidemic Parotitis) dan demam campak (chicken pox) boleh menyebabkan (tidak semestinya) seseorang lelaki hilang keupayaan untuk menghasilkan sperma.
Namun jangkitannya dapat dicegah melalui pemberian vaksin semasa bayi.
|
4.
|
Darah yang
diperlukan untuk ujian darah bagi mengetahui jumlah CD4/CD8 dan viral load biasanya adalah sebanyak 10
cc sahaja, tetapi jumlah darah dalam tubuh seseorang adalah sebanyak 5 liter.
|
5.
|
Tujuan
pemberitahuan status kesihatan sebagai PLHIV
kepada mana-mana doktor yang merawat sebenarnya adalah bertujuan untuk
melindungi patients tersebut
sendiri, bukan kerana risaukan jangkitan kepada perawat.
Contohnya, mungkin
doktor akan memberikan ubat-ubatan atau antibiotik yang tidak sesuai diberikan kepada seseorang PLHIV
dengan kondusi kesihatan tertentu.
Masalah yang timbul
ialah pihak perawat dan patients
sendiri tidak betul-betul memahami kewajarannya dan tidak bersikap profesional
yang mengakibatkan berlakunya pelbagai salah faham dan kebocoran kerahsiaan.
|
Itu sahaja perkongsian kali ini. Moga ada manfaat
dan panduan kepada semua. Selebihnya kami mengambil sedikit masa untuk saling bertanya
khabar dan mengetahui perkembangan semasa kami sekeluarga.
Jazakumullah khair kathira
kepada Dr. Iskandar Firzada bin Osman dan semua kakitangan KK Jaya Gading,
Kuantan yang memberikan perkhidmatan yang sangat profesional dan cemerlang.
Aku, sekadar hamba,
Mohamad bin Wahid @ Pie @ AHP
Facebook: Ahp Pie
Info
Berkaitan:
Laman Web Rasmi PPWM:
Facebook Fanpage PPWM:
No. Akaun PPWM:
Bank: Maybank
Nombor Akaun: 5560 5750
3949
Nama Pemegang Akaun:
Pertubuhan Positive Warriors Malaysia
Para pembaca boleh berkongsi
pengalaman melalui FB AHP Positive Warriors Support Group (Secret Group).
Anda juga dialu-alukan menjadi ahli Pertubuhan Positive Warriors Malaysia
(PPWM). Untuk menyertai, sila hubungi admins yang berikut: